Het is kerstochtend, negentienachtentachtig, mijn bed boven was leeg. Ik mocht gewoon in de schuur komen, maar was stiekem naar beneden geslopen zonder mijn ouders wakker te maken. Beneden draaide ik aan dat ene lampje in de boom waardoor alle lichtjes aangingen, en zat ik even later met een kopje thee op de bank weg te dromen met kerstliedjes uit mijn oude radio. Nu ja, dat van die thee heb ik er mogelijk later bij bedacht, daar ik ’88 pas negen jaar oud was, en waarschijnlijk nog te jong werd geacht om zelf thee te zetten. (Alhoewel dat misschien juist een reden was om het wél te gaan zetten) Voor mij gaat kerst vooral om de lichtjes, om de donkere dagen leuker te maken, en minder donker. Maar dat gaat niet voor iedereen op.

Kerstgedachten van Finnley

“Mama? Wat vind jij belangrijk aan kerst? Ik vind de kerstgedachte het belangrijkst. Dat je goed bent voor andere mensen, en ook dingen geeft aan mensen die niets hebben.” Finn overvalt me een beetje met de vraag. “Erm.. natuurlijk lieverd, maar kan je niet beter gedurende het jaar ook al aan anderen denken?” Wij geven immers aan vier goede doelen, en ik doe op twee plaatsen vrijwilligerswerk. Ik kan met recht zeggen dat ik me op dat gebied geen zorgen hoef te maken over goede karma. Maar hij zet me wel aan het denken. Er zijn een hoop dingen waar ik dankbaar voor mag zijn waar ik eigenlijk nooit over nadenk.

Dankbaar

Mijn gezondheid bijvoorbeeld, die, weliswaar niet geweldig is, maar niet perse iets om me zorgen over te maken. Mijn huis, wat warm is, en verlicht, waar de enige zorgen rondom kerst zijn of de croissantjes niet aanbranden en welk bordspel er dit jaar onder de boom ligt. Waar de kinderen op kerstochtend hun bed uit stuiteren en vol overgave beginnen aan de jaarlijkse scavenger hunt op zoek naar de cadeautjes (gewoon onder de boom is maar zo gewoon) en we de dag vullen met samen film kijken, dat nieuwe bordspel spelen, of buiten de buurt afstruinen op zoek naar ongevonden geocaches. Misschien is dat wel wat ik het belangrijkste vind aan kerst, het samen zijn. Wát we doen dat boeit me niet zo *)

LHBT+ ers met kerst

Dat is nu precies wat er door mijn hoofd ging na de vraag van Finn. Niet de oorlogswezen in Syrië, of de ontheemde familie in de kerk in den haag, al verdienen zij **) natuurlijk ook een warme en veilige kerst. Waar ik aan dacht waren de verhalen van andere transgenders die me de laatste maanden ter ore kwamen. Aan een genderkind uit het Noorden, die belde met oma, en die de hoorn op de haak gesmeten hoorde worden, omdat hij het had gewaagd nu als jongetje door het leven te gaan in plaats van als meisje. Aan het verhaal van de transvrouw, die naast haar gebroken relatie ook te horen had gekregen van de hulpverleners rondom de scheiding dat ze zich in de buurt van haar kinderen maar vooral als man moest gedragen omdat dat anders het proces rondom de voogdij kon schaden. Of aan de jonge homo, geboren in een streng Christelijk gezin, die met kerst zich verstopt op zijn kamer om alle Lord of the Rings films te gaan kijken, om de huisgenoten te ontlopen die zeuren over kerstdiners bij schoonfamilies. Terwijl hij alleen maar denkt: “Wees blij dat je naar je familie kán..” Hij is in de zijne al jaren niet meer welkom.

Jezelf zijn met kerst

Er kan ontzettend veel leuk zijn aan kerst. Je mag in je mooiste kleren met je zelf uitgezochte make up naar een kerstdiner met opa en oma. Lekker lang opblijven, spelletjes spelen, kletsen bij warme chocolademelk met slagroom, mensen zien die je soms al een tijdje niet zag. Maar alles is relatief. Jij wordt misschien door je moeder in een verschrikkelijke jurk gehesen, terwijl ze zelf liever een broek en een trui aan zou doen naar oma. Dat iedereen opblijft maakt alleen maar dat je nóg langer aan tafel moet blijven zitten bij die ene oom die elk uur zegt dat je geaardheid een bevlieging is, en dat je het wel uit zal maken met je vriendin als je die ene juiste man tegen komt. Mogelijk heb je een hekel aan chocolademelk, en zou je die met liefde over het hoofd kieperen van die opa die zich nu voor de tachtigste keer vergist en weer je oude naam gebruikt. Voor jou is kerst helemaal niets leuks, of met liefde, maar vooral iets van opzitten en pootjes geven, en geen aandacht hebben voor hoe je je écht voelt.

Wat is écht belangrijk

Waar ik over nadenk als Finn mij vraagt wat er belangrijk is met kerst zijn twee dingen. Het eerste is dat ik ontzettend dankbaar ben dat míjn kerst inmiddels ***) gaat over liefde en samenzijn, ook als dat inhoud dat het niet gaat zoals ik dat eigenlijk wilde (met zwarte nagellak bijvoorbeeld, of zelfs, heaven forbid, zonder croissantjes). Als tweede zou ik zo graag willen dat mensen om ons heen dat ook begrijpen. Dat het er niet toe doet wie je bent, hoe je eruit ziet, wat voor werk je doet of met wie je woont. Dat het tijd is om je verwachtingen los te laten van hoe jij wilt dat de ander zal zijn, maar dat je kijkt naar wie de ander echt ís.

Happy Christmas.

*) Dat is, zolang we maar wel de traditionele zelfgemaakte croissants eten. Met kerstbrood. De lichtjes ophangen. Een kerstdorp bouwen met Lyka. De scavenger hunt maken voor de kids. En een kerstfilm kijken, al mag dat ook wel op derde kerstdag. Zie je, eigenlijk ben ik heel flexibel in de invulling.

**) En met hen een heel legertje aan anderen. Kindsoldaten bijvoorbeeld, in het Afrika waar we bijna nooit over praten omdat het een ver van ons bed show is. Of kleine weesjes op een vuilnisbelt in India. Kinderen in fabrieken in Bangladesh. The list goes on and on. Geef vooral gul uw geld en uw dekens. Maar dat is even niet het onderwerp van dit blog.

***) Ik kom uit een familie waar goede manieren belangrijker waren dan aandacht voor het individu. Tot ik zelf mijn eigen gezin kreeg had ik mijn hoeveelheid opzitten en pootjes geven ruimschoots gehad. Hoe ik er desondanks in geslaagd ben om kerst een leuk feest te blijven vinden kan alleen maar aan de lampjes van de kerstboom liggen.