Afgelopen weekend plaatste ik een foto van een heerlijk momentje van geluk. Van die kleine dingetjes waar je leven de moeite waard door wordt, en die me, hopelijk (en dankzij facebook herinneringen waarschijnlijk) nog een tijdje bijblijven. Het ging om een foto van mij en Sky terwijl we zitten in haar zandengel. We waren met de kinderen en de hond naar een stukje duin bij Wassenaar. Genoeg zand voor alle jongelingen om vanaf te rollen, bomen om in te klimmen en verstoppertje achter te spelen en als de zon zijn gezicht liet zien kon je bijna geloven dat het eindelijk lente was. Ik heb de neiging naar buiten gaan belangrijk te vinden. Niet in de laatste plaats omdat ik denk dat kinderen, en zeker mijn stuiterige, baat hebben bij buitenlucht. Ineens vraag ik me af: ‘Is dit nu opvoeden?’ Want is het opvoeden van een genderkind dan wel zo anders dan van een ander kind?

Wat is opvoeden eigenlijk?

Laatst moest ik een formulier invullen. Iets met ADHD in de familie en manieren van opgroeien. ‘Beschrijf uw opvoedingsstijl’, was de opening van alinea twee. Nu heb ik voor hulpverlener gestudeerd. Leren over verschillende opvoedsstijlen en wat het effect van die stijlen al dan niet kon hebben op de ontwikkeling van kinderen was iets waar op school een vak over was. Wij leerden over autoritair en laissez-faire en hoe je kind van té toegeeflijk zijn heel verwend kon worden en van te streng zijn juist angstig. In de praktijk zijn mensen vaak meer van het ene en een beetje van het andere, en hangt het ook nogal van de situatie af. Hmm.. Mogelijk was dit niet helemaal wat het formulier bedoelde.

Maar wat is opvoeden dan precies? Bij wikipedia vinden we “Opvoeding is het proces waarin een persoon – meestal een kind – wordt gevormd naar de normen en waarden van diens opvoeder(s) en daarmee meestal naar de voornaamste normen en waarden van de samenleving waarin hij leeft” maar ergens anders online ook:  “Opvoeden houdt in dat ouders hun kind begeleiden bij zijn of haar ontwikkeling tot iemand die zelfstandig kan meedoen aan de samenleving.”

Regels in huis

Hmm.. Ik weet niet of het me nu veel duidelijker is. Ben ik de hele dag bezig met ‘vormen naar normen en waarden’? Nou, eigenlijk dus wel. Opvoeden is namelijk alles wat je doet. Niet per se alleen dat wat je zégt, maar vooral ook dat wat je doét. Alles van hoe jullie thuis ontbijten, tot welke kleren ze aanhebben, hoe vaak ze op de tablet mogen, wat jíj op die tablet doet, hoe je de afwas doet, wie er thuis stofzuigt en wat voor soort vrienden er langskomen.

Opvoeden gaat over de regels thuis, hoeveel snoep ze mogen en of ze volgens jou als achtjarige al op Fortnite kunnen. Maar ook over de dingen die je gewoon doet. Praten jullie aan tafel tijdens het eten? Wie praten er dan? Zit je überhaupt aan tafel? Jij bent zelf gevormd door de dingen in jouw jeugd en dat heeft gemaakt dat jij bepaalde zaken belangrijk vindt. Je hebt ideeën over het soort school waar je kroost naar toe moet en hoe jullie als gezin de zondag doorbrengen. Mogelijk doe je ongeveer wat je ouders deden, of doe je juist absoluut niét wat jouw ouders deden. Vaak gaat opvoeden min of meer vanzelf, juist omdat je doet wat voor jou belangrijk is. Als jij bent opgegroeid met het idee dat met mes en vork eten belangrijk is, dan is de kans dat je dat aan je kinderen doorgeeft aanzienlijk. Niet perse omdat je zo bedacht hebt dat je dat in je opvoeding stopt, maar gewoon omdat je dat zelf dóet. (Nu ja, meestal dus hè. Ik eet elke dag met mes en vork en heb kinderen op de wereld gezet waarvan het merendeel het liefst aanvalt op een boterham alsof ze al weken niets gegeten hebben. Het hoogste wat ik in de afgelopen jaren heb bereikt is dat ze, na herhaaldelijk vragen, in ieder geval met hun mes en vork kúnnen eten. )

Hoe is het opvoeden van een genderkind dan?

Waarom wilde ik het nu eigenlijk over opvoeding hebben? Nou, het gebeurd nogal eens dat Jurre of ik iemand tegenkomen die wat te zeggen heeft over onze manier van opvoeden. Meestal gaat zoiets in de trant van “Wat goed, dat jullie Sky zo zichzelf laten zijn!” of “Jeetje, dat zal best zwaar zijn voor jullie, een transgender kind opvoeden. Wat goed dat jullie je daar zo voor inzetten!” Of soms is er meer een “Wat goed! Ik weet niet of ik dat zelf zo zou doen.” Let wel, ik heb niets tegen complimenten. Maar soms vraag ik me wel eens af wat het dan precies is dat wij zo anders doen.

Voor ons voelt het namelijk helemaal niet alsof we iets speciaals doen. Sterker nog, het voelt vaak niet eens alsof we iets dóen. Eigenlijk waren de momenten dat ik het gevoel had dat we echt iets deden eigenlijk vooral de momenten dat we een keuze maakten. Bijvoorbeeld de keuze voor het kopen van de eerste rok of het badpak of het gaan aanspreken van Sky als meisje. Voor ons voelde dat dan eigenlijk nog niet eens als een super lastige keuze. Als ik terugdenk aan mijn dansende kleuter in de jurken uit de verkleedbak in de bieb, dan vraag ik me bijna af waarom ik nog een jaar elke dag een jongenssetje *) klaarlegde naast de jurk.

Zien wat je kind aangeeft

Sommige ouders hebben een genderkind wat elke dag zegt ‘ik ben een jongen’, ook al zag jij toch echt een vagina op de baby die de buik van je partner uit kwam rollen. Soms hebben die ouders elke dag ruzie met hun kind, als zij een jurkje aantrekken, en het kind dat absoluut niet vindt passen bij hoe het voelt dat het vanbinnen is. Sommige ouders hebben een kind met een piemel wat depressief is, en zegt dat het dood wil, omdat de hemel de enige manier lijkt om als meisje te mogen bestaan. Dan is er een keuzemoment. Wat gaan we doen? Afremmen of toestaan? **) Het maken en uitvoeren van die keuze is opvoeden, net als dat welke keuze je maakt weer samenhangt met jouw opvoeding.

Dus in die zin hebben de complimenterende anderen gelijk. Er is wel degelijk iets wat Jurre en ik gedáán hebben. Ooit.

Want die keuze, dat was alweer een tijdje geleden. Wat doen we de rest van de tijd dan? Heb ik, nu ik mijn trans kind haarzelf laat zijn, een structureel andere opvoedingsstijl dan ouders van ‘normale’ kinderen?

Heel gewoon gezin

Of, daarmee samenhangend, zijn kinderen van relaxte, rock luisterende open minded ouders eerder trans? Zegt dat ik rondhang in een gemeenschap van linksige, alternatievelingen die vaker dan gemiddeld bi of homo zijn iets over de gender gevoeligheid van mijn kind? Daar kan ik heel kort over zijn: nee.

Gewone mensen hebben ook trans kinderen. Sterker nog, de meeste genderkinderen komen uit een heel gewoon gezin. Ik ben wat dat betreft, helaas, geen schoolvoorbeeld van een ouder van een trans kind. Waarom helaas? Omdat het mogelijk zou schelen als dat wel zo was. Ik ben een (momenteel) groen harige rock moeder met lange rokken en een rollator. Ik val absoluut niet in het hokje waar de rest van Nederland zich mee identificeert. In mij geen girl next door, so to speak.

Blog op de barricades

Mogelijk komen kinderen van open minded ouders met een grote LHBT+ vriendenkring wel eerder uit de kast. Gaan mensen die in een (linksig) politiek circuit rondgehangen hebben eerder de barricades op als ze onrecht aanvoelen. En gaan ze bijvoorbeeld zaken doen als een blog beginnen.

Maar goed, ik dwaal af. Hoewel je kunt stellen dat ik met mijn blog ook deels poog om de samenleving wat op te voeden, was dit stukje eigenlijk vooral bedoeld om het over de opvoeding van mijn koters te hebben. Want hoe is dat dan, het opvoeden van een genderkind? Nou, eigenlijk precies zoals je dat zou doen bij andere koters. Ja, je hebt af en toe vragen***) die andere ouders niet hebben, maar afgezien daarvan is veel van wat je doet eigenlijk precies als bij alle andere kinderen.

Opvoeden

Je zet ze aan tafel en wil dat ze blijven zitten tot iedereen klaar is. Liefst ook nog hun brood in stukjes snijden en niet in één keer in hun mond proppen. Op dat brood zit geen vlees, want je bent overtuigd vegetariër. Schopt ze af en toe naar buiten omdat ze van dat scherm vandaan moeten. Doet ze op een sport, of op muziekles, zodat ze nog iets aan ontwikkeling mee krijgen. Knutselt af en toe met ze, of gaat naar de speeltuin. Krijgt ze met omkoping zo ver dat ze de vaatwasser uitruimen of hun eigen was wegleggen.

Je maakt je zorgen of ze wel genoeg vriendjes hebben op school, of juist dat ze te vaak bij vrienden zijn en niet genoeg tijd aan hun huiswerk besteden. Je probeert ze te leren dat niet elke vraag gevolgd hoeft te worden door ‘Ja, maar..’ of maakt je druk dat ze zoveel voor anderen doen dat ze af en toe vergeten dat ze ook ‘liever niet’ kunnen antwoorden. Opvoeden is niet altijd makkelijk, mogelijk zien je kinderen de weg niet die jij wél ziet, of wil de maatschappij graag dat jouw kind wat anders doet dan dat waar het zich het fijnst bij voelt.

Transgender kinderen zijn niet anders

Ondertussen opvoed je gewoon door. Je knuffelt ze, maakt af en toe hun favoriete eten voor ze, geeft ze een wandelende tak om te leren ergens voor te zorgen, trekt ze nog eens achter dat scherm vandaan waar ze op kropen terwijl jij je mail aan het lezen was, geniet van ze terwijl ze een zooitje maken van de keuken waarin ze zelf pannenkoeken mochten bakken en geeft veertien wandelende takken weg aan allerhande buren omdat ze sneller baby’s maakten zijn jij voor mogelijk hield.

Een genderkind is echt niet zo anders dan een ander kind. En laten we wel wezen, zijn we niet allemaal anders en is dat niet juist wat ons zo leuk maakt? Stel je toch eens voor dat de hele wereld bevolkt was met klonen van jezelf…

Terwijl ik ’s avonds de foto’s bekeek van onze wandeling besprong de gedachte me ‘Is dit niet waar het leven om draait?’. Wat je ook doet, hoe je ook opvoedt, waar op de wereld je ook woont en wat je ook gelooft, het maakt allemaal niet uit. Kleine momentjes van geluk, van samenzijn, van liefde. Met je kind, je partner, je hond of je kat. Iedereen wil zo’n momentje. Eigenlijk zijn we dus gewoon allemaal hetzelfde.****)

*) Er zijn geen jongens en meisjes kleren, zoals Finn al eerder zei. Maar voor het duidelijk maken van het verschil schreef ik het toch even op.

**) Ik heb daar bepaalde ideen over. Het genderteam in het VuMC ook, die zegt dat je beter kunt wachten. Ik neig zelf meer naar de ideeen van Diana Ehrensaft die zegt dat je je kind moet volgen. Maar daar gaat dit blog niet over.

***) Of piemels wel passen in een badpak bijvoorbeeld. Hoe je zoon discreet maandverband kan weggooien. Of waar je toch die borsten mee plat moet drukken. En zou dat zaakje in Amsterdam ook penisprotheses verkopen?

****) Wat niet wil zeggen dat er niet zaken zijn waar je af en toe tegenaan kunt lopen. Of waar je je hoofd over kunt breken, over door kunt denken of verder over kunt mijmeren. Daarom schrijf ik dit blog, zodat je je dan tenminste niet alleen voelt, als hoofd brekende ouder. Gedeelde smart is halve smart tenslotte. Maar echt, het meeste opvoeden, is echt burgerlijk gewoontjes. Heerlijk.