Nog meer wachtlijsten in de transgenderzorg

Transgender in the UK

Ik was eigenlijk met een heel ander stuk bezig maar ben even van dat pad afgeweken omdat ik iets kwijt moet. Ik las namelijk vanmorgen dit, een stuk wat gaat over de wachtlijsten in de transgender zorg in Groot Brittannië. Waarom gaat me dat aan? Nou, Lyka, onze oudste, woont op dit moment in Schotland. Iets met een poging doen om ondanks Covid een stage te doen aan de Universiteit van Glasgow en in de zomer af te studeren. Als bijkomende plus is ze eindelijk meer in de buurt bij vriendje Shane, die, naast een prachtige 22 jarige schoonzoon, ook transgender is, en helaas aan den lijven ondervind hoe je de zorg aan transgenders beter níet kunt organiseren.

Wachtlijsten in de transgenderzorg 

Al in 2018 schreef ik iets over de lange lange lange lijsten hier in Nederland. Je zou denken dat, zeker nu inmiddels, naast het Amsterdam MC, ook het Radboud een genderpoli heeft voor kinderen, de wachttijd inmiddels wat gezakt zou zijn. Maar niets is minder waar. Toen we Sky aanmeldden voor een nieuwe ronde gesprekken rondom de op handen zijnde puberteit belde de assistente van de huisarts me zelfs op. “Het systeem zegt 572 dagen, klopt dat wel?” Helaas. Dat klopt. Twee jaar wachten is geen unicum.

In de tussentijd ben je dan aangewezen op lokale hulp van de GGZ (Hier is overigens een mooie nieuwe kaart waarop je allerhande hulp kunt vinden) bijvoorbeeld, en kan je je grief en ei kwijt in allerlei (digitale) ontmoetingsgroepen. Wat zeur je nu? Hoor ik je vragen. Er is wel vaker ergens wachttijd voor toch? Nou, dat valt dus mee. (of eigenlijk tegen) Als ik de site van zomaar een algemeen ziekenhuis uitpluis dan zie ik tijden van 1 tot 14 weken, waarbij ik dan één uitschieter van 25 weken tegenkom. De geestelijke gezondheidzorg ik al iets minder lieflijk voor zijn in nood zijnde patiënten. Gemiddeld is de wachttijd voor een GGZ behandeling* tussen de 6 en 13 weken voor een intake en dan 9 tot 24 weken voor de behandeling. Helaas is, afhankelijk van wat je nodig hebt, een half jaar wachten geen bijzonderheid meer. Maar twee jaar? Dat is eigenlijk bijna nergens zo.

Heeft het wel zo’n haast?

En dat terwijl een beetje transgender kind juist heel hard zorg nodig heeft! Omdat dat lijf in de puberteit de verkeerde kant op veranderd bijvoorbeeld. Het risico op heel veel meer psychische problemen, van eetstoornissen tot zelfbeschadiging, depressie en zelfmoordgedachten, is echt aanwezig. Wachten met het behandelen van genderkinderen kan dus niet alleen leiden tot allerlei extra operaties, omdat hun lijf een kant op veranderd die later mogelijk weer rechtgetrokken moet worden, maar brengt ook heel veel geestelijke ellende met zich mee, met een reële kans op zelfdoding **)

Transgender zijn in het VK

Maar we vallen totaal in het niet bij de manier hoe er in het Verenigd Koninkrijk wordt omgesprongen met transgender personen. Het hangt een beetje af van waar je precies woont in ons buurland aan de andere kant van de zee, maar als je de pech hebt in Londen te wonen dan ben je als volwassen transvrouw bejaard als je de eerste spuit hormonen ziet. De wachtlijst is daar geschat op zesentwintig jaar. Gemiddelden door het land zeggen dat je toch zeker zes jaar kunt wachten op een afspraak in een NHS kliniek. En een beetje Shane heeft dan alleen nog maar een afspraak. Tot je een diagnose hebt, of een recept voor hormonen die je daadwerkelijk ergens op kunt halen, of als je -godbetert- een operatie wilt om bijvoorbeeld van die borsten af te komen die je elke dag immense dysforie geven, dan mag je gewoon nog wat langer wachten.

Verbod op puberteitsremmers

Overigens… Er was toch ook iets in Engeland met die hormonen en remmers aan genderkinderen en een verbod enzo? Dat heb je inderdaad goed gehoord. Naast dat er dus niet in een wachtrij maar in een serieuze wacht marathons staat, is het ook zo dat vanaf eind vorig jaar er een rechter is geweest die heeft bepaald dat kinderen onder de 16 niet in staat zijn om te bepalen of ze puberteitsremmers ***) nodig hebben en dat het resultaat van dat besluit is dat er eigenlijk geen puberteitsremmers meer beschikbaar zijn voor kinderen onder de 16, met alle gevolgen van dien. Gelukkig voor Shane is hij die leeftijd al voorbij, maar ik leef immens mee met alle genderkinderen aan de andere kant van het kanaal, die hun lichaam zien veranderen op manier die totaal niet past bij hun identiteit en daar niets aan kunnen doen. 

Voor geld zijn hormonen te koop

Tenzij je dus geld hebt. Want veel meer dan hier, is de zorg in de UK verdeeld over de NHS en de privéklinieken. Als je het kunt betalen blijkt er veel meer mogelijk te zijn. Je ouders kunnen je bijvoorbeeld meenemen naar het buitenland, om daar wel puberteitsremmers te krijgen. Of je kunt als volwassen transman naar een privékliniek, die in plaats van zeven jaar wachttijd, al na zeven weken een plekje heeft voor je intake en na een paar maanden al voor je borstverwijdering. 

De tweedeling tussen arm en rijk neemt enorm toe. Overal. Maar in deze situatie is hij wel heel erg snijdend. Zoals ik eerder al zei is behandeling krijgen namelijk geen luxe. Het is niet zo dat een transman nu eenmaal liever zonder borsten door het leven gaat, het is een bittere noodzaak. Mét borsten zou wel eens gelijk kunnen staan aan zulke erge ellendige gevoelens elke dag dat er depressieve gedachten op de loer liggen, en zelfmoordneigingen. Wél of niet je behandeling krijgen kan letterlijk het verschil maken tussen leven en dood.

Transgender zijn is impossible

Wat gebeurt er vervolgens? Trans jongeren zoeken massaal crowdfunding sites op als GoFundMe, om op zoek te gaan naar geld en behandeling. Soms zelfs voor dingen als het betalen van de huur of zelfs eten, want één op de drie werkgevers in het Verenigd Koninkrijk heeft aangegeven iemand die transgender is niet aan te willen nemen. Ze gaan zelfs, als ze het maar enigszins kunnen betalen, het land uit. Zoals één van hen het in het artikel omschrijft: “Being trans in the UK feels impossible” 

Ver van m’n bed

Waarom is het belangrijk om hierover na te denken? Ik heb geen transgender schoonzoon in Schotland, denk je nu. Groot Brittannië is zeeën van ver weg tenslotte. Landen te over in de wereld waar het helemaal niet goed gaat met de zorg aan transgenders. Moeten we daar dan allemaal aandacht aan geven? Nou, eigenlijk wel. Niet per se in dit stuk, maar alle beetjes helpen, denk ik zo. Als iedereen alles verder weg behandeld als een ver van m’n bed show veranderd er nooit wat. Laten we vooral met Nederland beginnen, maar andere landen om ons heen niet vergeten, zeker niet als je toevallig een paar euro over hebt voor een GoFundMe.

*) Hier: de site van PysQ

**) Heb je last van gedachten aan zelfdoding? Heeft iemand in je omgeving dat? Blijf er niet mee zitten maar praat erover. Bijvoorbeeld met de mensen van 113.

***) Wat doe je ook al weer met die puberteitsremmers? Je koopt er vooral tijd mee. Ze remmen dus de puberteit, waardoor die niet doorzet en je als transjongen borsten geeft of als transmeisje de gehate lage stem. Als je stopt met de remmers begint je puberteit gewoon weer, dus het effect is redelijk omkeerbaar.

One thought on “Nog meer wachtlijsten in de transgenderzorg”

  1. Het Verenigd Koninkrijk is naar onze maatstaven een vreemde eend in de bijt. Zo relatief dichtbij, maar zo een ontzettend andere cultuur en mentaliteit. In Ierland en Schotland werd homoseksualiteit pas in de jaren 80 legaal. Engeland was ook relatief laat met 1967. Een jaar daarvoor verdween je nog voor 12 jaar in de cel als je openlijk toegaf homoseksueel te zijn.

    Transseksualiteit gaat de meeste Engelsen vandaag de dag zelfs nog een stapje te ver, zeker buiten de grote steden. En als je bedenkt dat het Verenigd Koninkrijk zo’n 66,5 miljoen inwoners heeft waarvan meer dan 72% in gebieden woont die als ‘landelijk’ worden gezien dan word e.e.a. al snel duidelijk. Zeker in de landelijke gebieden speelt de kerk en het geloof nog steeds een hele grote rol in het dagelijks leven.

    Ik heb vrienden in Engeland die ik regelmatig bezoek (in ieder geval vòòr de corona uitbraak) en heb dus een goede persoonlijk indruk hoe het er daar aan toe gaat. Maar gelukkig zie ik ook daar steeds meer acceptatie en emancipatie.

    Dat geld alles kan kopen is niet vreemd. Wij hadden zo’n stelsel; ziekenfonds of particulier. Ziekenfondspatiënten hadden hele lange wachttijden voor behandelingen en operaties, particulieren konden vrijwel altijd meteen terecht. Nu hebben we een zorgstelsel wat voor velen niet meer te betalen is, maar nagenoeg geen wachttijden meer zoals we die uit de periode van het ziekenfonds kende. In Engeland is de zorg via de NHS (National Health Service) ook nu nog geheel gratis. Geen premie en geen eigen bijdrage aan consultaties of behandelingen. Maar daarom dus wel hele lange wachttijden, niet alleen als je als transgender een medisch traject in wil. Ik ken mensen daar die al 4 jaar wachten op een heup operatie.

    We zijn gezegend dat we in één van de meest (relatief) vrijdenkende landen ter wereld leven. Des te gruwelijker is het besef dat ‘mogen zijn wie je bent’ zo sterk afhankelijk is van waar ter wereld je wiegje heeft gestaan.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *